Dr hab. Wiesław Wójcik, prof. PAN

12 lutego 2014

Zainteresowania naukowe

Historia i filozofia matematyki (szczególnie XIX i początku XX wieku). Filozofia człowieka, historia i filozofia wychowania, metodologia nauki.

Droga naukowa i zawodowa

• 1978 – 1983 studia matematyczne na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
• 1983 – tytuł magistra matematyki na podstawie pracy  Zbiory mierzalne w sensie Christensena.
• 1984 – 1991 studia filozoficzne na Wydziale Filozoficznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
• 1988 – tytuł magistra filozofii w oparciu o pracę Filozofia matematyki Imre Lakatosa i jej filozoficzne konsekwencje.
• 1991 – stopień doktora filozofii na  podstawie rozprawy Filozofia nauki Poincare‘go i jej wpływ na kształtowanie się nowej idei naukowości.
• 2002 – stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych (specjalność – historia, historia nauki) w oparciu o rozprawę Nowożytne wizje nauki uniwersalnej a powstanie teorii continuów.
• 1983 – 89 – nauczyciel i wykładowca matematyki m.in. Filia Politechniki Łódzkiej w Bielsku-Białej.
• 1989 – 94 – praca naukowa w Instytucie Matematycznym PAN w Warszawie.
• Od 1995 praca naukowa w Instytucie Historii Nauki PAN w Warszawie (od 1.10.2010 jako prof. PAN)
• 2003 – 2006 – Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (prof. nadzwyczajny).
• 1 lutego 2003 – 28 lutego 2011 – Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej  (prof. nadzwyczajny).
• 2003 – 2008 –  prodziekan Wydziału Humanistyczno-Społecznego ATH
• 2007 – 2010 – kierownik Zakładu Antropologii Kultury i Filozofii Człowieka
• Od 1 października 2010 – Wyższa Szkoła Administracji w Bielsku-Białej (prof. nadzwyczajny)

Zajęcia dydaktyczne

Historii i filozofii matematyki, podstawy edukacji matematycznej, teoretyczne podstawy wychowania, historia myśli pedagogicznej, historia filozofii, logika, filozofia przyrody, teoria poznania, antropologia filozoficzna, metodologia, seminaria dyplomowe.

Udział w gremiach naukowych

1. Członek Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie, powołanego w październiku 2008 jako wspólna inicjatywa roku Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Kierownik VII grupy badawczej Centrum. Jest ona kontynuacją pracy Zespołu Historii Matematyki,  który powstał w 2006 roku przy Instytucie Historii Nauki PAN w Warszawie.
2. Współzałożyciel i wiceprezes Beskidzkiego Instytutu Nauk o Człowieku.
3. Członek Zespołu Pedagogiki Chrześcijańskiej Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN.
4. Członek władz Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Przewodniczący Koła w Bielsku-Białej.
5. Członek Słowackiego Towarzystwa Filozoficznego.
6. Członek Komisji Historii Nauki PAU w Krakowie.
7. Członek Komitetu Redakcyjnego serii wydawniczej „Studia Copernicana” (Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa).
8. Członek Rady Programowej serii wydawniczej „Studia z filozofii polskiej”.
9. Członek Polskiego Towarzystwa Semiotycznego.

Przewodniczenie i organizacja dwóch międzynarodowych konferencji

• „Człowiek w społeczeństwie”, Bielsko-Biała, 20-21 kwietnia 2007.
• „Przemiany w nauce, filozofii, kulturze i moralności”, Bielsko-Biała – Międzybrodzie Żywieckie, 5-6 maja 2009.

Współorganizowanie międzynarodowych konferencji:

1. Międzynarodowa konferencja naukowa „Personalizmus a sucasnost”, Uniwersytet w Presowie,  Prešov (Słowacja), 23-24 kwietnia 2009.
2. Międzynarodowa konferencja naukowa „Filozoficko–antropologické predpoklady výchovy v personalistickej filozofii“, Uniwersytet w Presowie, Prešov (Słowacja), 1 marca 2010.
3. Miedzynarodowa konferencja naukowa „Nové náboženské hnutia, sekty a alternatívna spiritualita v kontexte 21. stor. na Slovensku“, Uniwersytet w Presowie, Prešov (Słowacja), 24 marca 2010.
4. Międzynarodowa konferencja naukowa „Rodzina, wychowanie a modele komunikacji społecznej”, Beskidzki Instytut Nauk o Człowieku oraz  Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
5. “WOM” w Częstochowie, Częstochowa, 31 maja – 1 czerwca 2010 r.
6. Międzynarodowa konferencja „Ekumenický aspekt života a diela profesora Mikuláša Russnáka (1878-1954) v kontexte súčasného medzináboženského dialógu“, współorganizacja konferencji, Prešov (Słowacja), 20 października 2010.
7. Zorganizowanie i przewodniczenie panelom (na dwóch Międzynarodowych Psychologiczno-Pedagogicznych Konferencjach  w Bielsku-Białej zorganizowanych przez Katedrę Pedagogiki, Psychologii i Antropologii ATH w Bielsku-Białej w latach 2005 i 2006. Tytuły tych paneli: „Filozoficzne podstawy wychowania” oraz „Filozofia wychowania i życia rodzinnego”.

Wyjazdy na stypendia zagraniczne

• Getynga (13-25 listopada 1999)
• Zurich (21 września – 3 października 2000).
• Cambridge i Londyn (29 listopada – 12 grudnia 2003).

Udział w konferencjach organizowanych za granicą

1. Międzynarodowy Kongres Historii Nauki w Liege (Belgia), lipiec 1997.
2. Międzynarodowy Kongres w Gandawie (International Congress on Discovery and Creativity), (Belgia), maj 1998.
3. Konferencja międzynarodowa „Computing and Philosophy”, Org. Lorenzo Magnani,  Departament of Philosophy, Uniwersyty of Pavia, Pavia, Włochy, 3-5 czerwca 2004.
4. Konferencja międzynarodowa „Zlo v kontexte súčasných sociokultúrnych premien”,  PREŠOV, Słowacja, 19-20 października 2006.
5. „Moralka minulosti z pohladu sucasnosti“, 14-15 lutego 2007, Uniwersytet w Presovie, Presov (konferencja międzynarodowa).
6. „Igor Hrusovsky. Osobnost slovenskej filozofie”, Bratislava-Smolenice, 2-3 maja 2007 (konferencja międzynarodowa).
7. „Fyzika a etika“, Uniwersytet w Nitrze, Nitra, 27-28 czerwca 2007 (konferencja międzynarodowa).
8. „Morálka na prelome storočí a tisícročí”, 18-19 września 2007, Uniwersytet w Presowie (Słowacja). konferencja międzynarodowa.
9. „Filozofia a slovanské myšlienkové dedičstvo: osobnosti, problémy, inšpirácie“, Bratislava, Słowacja, 15-16 kwietnia 2008.
10. Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Personalistyczne odnowienie  humanizmu  na progu 21. wieku“, 17. – Nitra (Słowacja), 18. kwietnia 2008.
11. „Metodologicke a metodicke otazky bioetiky v sucasnosti”, Stara Lesna (Słowacja), 21-22.01. 2009. Konferencja międzynarodowa
12. „Personalizmus a sucasnost”, udział i współorganizacja międzynarodowej konferencji naukowej w Presovie (Słowacja), 23-24.04.2009.
13. „Realita a fikcja, Smolenice” (Słowacja) 12-13.10. 2009. Konferencja międzynarodowa.
14. Konferencja międzynarodowa „Múdrosť veku – vek múdrosti“, Presov 15 stycznia 2010.
15. Konferencja międzynarodowa „Filozoficko –antropologické predpoklady výchovy v personalistickej filozofii“, Uniwersytet Presowski, 1 marca 2010.
16. Miedzynarodowa konferencja naukowa „Nové náboženské hnutia, sekty a alternatívna spiritualita v kontexte 21. stor. na Slovensku“ współorganizacja konferencji, Prešov, 24 marca 2010.
17. Międzynarodowa konferencja „Etika a Politika“, Słowacja Čingov (Smižany), 25.-26.6.2010.
18. Międzynarodowa konferencja  “FYZIKA  A  ETIKA  V. Poznanie, veda a spoločnosť“, Nitra 28-29 czerwca 2010.
19. Czwarty Słowacki Kongres Filozoficzny „Identita – Diferencia“, Kongresové centrum Slovenskej akadémie vied,  Smolenice 13-15 września 2010.
20. Międzynarodowa konferencja „Ekumenický aspekt života a diela profesora Mikuláša Russnáka (1878-1954) v kontexte súčasného medzináboženského dialógu“, współorganizacja konferencji, Słowacja, Prešov, 20 października 2010.
21. Konferencja międzynarodowa „Disputationes quodlibetales” Słowacja, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Preszowskiego, Prešov, 25 listopada 2010.

Najważniejsze publikacje

Książki

• Nowożytne wizje nauki  uniwersalnej a powstanie teorii kontinuów (Studia Copernicana, stron 264, Warszawa 2000).
• Filozofia edukacji i etos rodziny (red. naukowa wraz z M. Rembierzem), Wydawnictwo ATH (praca zbiorowa), stron 281, Bielsko-Biała 2007.
• Edukacja. Działania społeczne. Rodzina (red. naukowa wraz z E. Lalikovą), Wydawnictwo ATH, stron 252, Bielsko-Biała 2008.

Rozdziały w pracach zbiorowych i artykuły (wybór)

1. Pojęcie dowodu a struktura rozwoju nauki (Studia Philosophiae Christianae, tom 26, 1990 s. 194-202).
2. Imre Lakatosa filozofia matematyki (Roczniki Filozoficzne, tom XXXIX-XL, 1991-1992) s. 77-89.
3. Nowe prądy w matematyce XIX wieku (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, t. XIV 1992 s. 51-73).
4. Polemiki wokół wkładu Poincare‘go w powstanie szczególnej teorii względności (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, t. XV, 1993 s. 37-54);
5. Miejsce i rola dowodu na istnienie Boga w kartezjańskim projekcie nauki (Studia Philosophiae Christianae, 1992).
6. Pewna interpretacja konwencjonalizmu Poincare‘go (Kwartalnik Filozoficzny, 1993 z. 3 s. 21-43).
7. Poincare a formalizm Hilberta (Ruch Filozoficzny, 1993).
8. Mechanizm ewolucji fizyki według Poincare‘go (Przegląd Filozoficzny, 1993 R. II, Nr 4 s. 37-52).
9. Zastosowanie metody dowodów i kontrprzykładaów w analizach w zakresie historii i filozofii matematyki (Kwartalnik Historii Nauki R. 40: 1995 nr 1 s. 21-39).
10. Filozofia matematyki na przełomie XIX i XX wieku (Kwartalnik Historii Nauki R. 40: 1995 nr 4 s. 49-74).
11. Kartezjański model nauki a nowe idee w matematyce XIX wieku (Kwartalnik Historii Nauki R. 41: 1996 nr 3-4 s. 71-95).
12. 12. Kontekst odkrycia naukowego – sens historii nauki (Zagadnienia Naukoznawstwa 3(129), 1996 s. 365-369).
13. Na marginesie książki: Scientific Methods: Conceptual and Historical Problems (Kwartalnik Historii Nauki R. 41:1996 nr 3-4 s. 245-259).
14. Realizacja programu Leibniza w dziejach nauki nowożytnej (Przegląd Filozoficzny, 1998 R. VII, Nr 2 (26) s. 63-77).
15. Problem nieświadomości u Leibniza a zasada podwójnej nieskończoności bytu W: Nieświadomość jako kategoria filozoficzna, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2000 s. 31-39).
16. 16. An impact of Zygmunt Janiszewski on the development of topology. W: Studies in History of Mathematics Dedicated to A.P. Youschkewitch. Brepols Publishers, Turnhout 2002 s. 339-343.
17. Bernard Bolzano jako purysta metody naukowej a klimat epoki pierwszej połowy XIX wieku. W: Społeczno-ideowe aspekty medycyny i nauk przyrodniczych XVIII-XX wieku. Studia z Dziejów Kultury Medycznej. Wrocław 2003 s. 10-18.
18. Czy niepełnosprawność matematyczna jest nieuchronna. W: „Niepełnosprawni wśród nas”, Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2004, s. 131-143.
19. Spór czy dialog między Duchem Nauki a Duchem Filozofii, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2006, s. 83-93).
20. „Różne twarze konwencjonalizmu w kontekście sporu o podstawy szczególnej teorii względności. W: W stulecie powstania szczególnej teorii względności, Wydawnictwo Katedry  Etnologii i Antropologii Uniwersytetu Wrocławskiego 2006, s. 15-28).
21. The Ancient Origin of Symmetry Idea and the Newman Property. W: „Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza. Matematyka XI”, Częstochowa 2006, s. 121-135.
22. Antyczne korzenie idei niezbędności nauczania matematyki w procesie wychowania. W: Filozofia edukacji i etos rodziny. Wydawnictwo ATH, Bielsko-Biała 2007, s. 72-86.
23. Miejsce rodziny w platońskiej wizji społeczeństwa idealnego. W: Filozofia edukacji i etos rodziny. Wydawnictwo ATH, Bielsko-Biała 2007, s. 137-153.
24. Filozofia práce Jozefa Tischnera v  kontexte spoločenských zmien v Poľsku v 80-tych rokoch. W: Kontexty a podoby moralky nedavnej minulosti, Presov 2007, s. 202-216.
25. Filozofia matematyki Zygmunta Janiszewskiego. W: „Studia z filozofii polskiej” (seria wydawnicza), t.1, stron 335. Bielsko-Biała, Kraków 2006, s. 209-225.
26. Przełamanie paradygmatu epistemologii Kanta w filozofii absolutnej Hoene-Wrońskiego. W: Igor Hrusovsky. Osobnost slovenskej filozofie, Bratislava 2007, s. 300-306.
27. Obecność mitów dotyczących pochodzenia zła we współczesnej kulturze. W: Zlo v kontexte sucasnych socio-kulturnych premien, Presov 2007, s. 45-57.
28. Przełom czy rewolucja – znaczenie matematyki dla wystąpienia rewolucji kulturowej (Zagadnienia Naukoznawstwa 2007, s. 83-93).
29. Bernarda Riemanna projekt nowej filozofii (Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 2007, s. 51-74).
30. Między dogmatyzmem a relatywizmem. W: Świat techniki i humanistyki, Wydawnictwo ATH,  Bielsko-Biała 2007, s. 368-378.
31. Józefa Hoene-Wrońskiego projekt reformy matematyki. W: „Antiquitates Mathematicae”, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Matematycznego, vol. 1, Warszawa 2007, s. 199-212.
32. Etyczna wartość fizyki w konwencjonalizmie Poincarego. W: Fyzika a etika. Nitra 2007, s. .
33. Józef Maria Hoene-Wroński – poszukiwanie jedności. W: „Matematyka. Czasopismo dla nauczycieli”, nr 4 (2007), s. 195-205.
34. Współczesna refleksja nad etosem rodziny. W: Morálka a súčasnosť. Presov 2008, Słowacja), s. 244-252.
35. Charakterystyka  Polskiej Szkoły Matematycznej i jej twórców. W: Filozofia a slovanské myšlienkové dedičstvo: osobnosti, problémy, inšpirácie, Bratislava 2008, t. 2, s. 140-147.
36. Obecność pojęć »optymalnych« w matematyce jako argument za matematycznością przyrody. W: Ponad demarkacją, Tarnów 2008, s. 39-62.
37. Józef Maria Hoene-Wroński jako wizjoner i reformator matematyki. W: Hoene-Wroński. Życie, matematyka i filozofia (red. P. Pragacz), 114 stron, IM PAN Warszawa 2008, s. 87-103.
38. Filozofia dialogu a możliwość komunikacji międzykulturowej. W: Historicke a sucasne podoby myslenia a komunikacie, Bratysława 2008, s. 218-226.
39. Skutočnosť ľudskej bytosti v súčasných sporoch o existenciu človeka. W: Realita a fikcia, Bratysława 2009, s. 150-157.
40. Miejsce idei ekumenizmu Sołowjowa w dziele Mikuláša Russnáka. W: Ekumenický aspekt života a diela profesora Mikuláša Russnáka (1878-1954) v kontexte súčasného medzináboženského dialógu, Prešov  2010, s. 227-245.
41. Współczesne wyzwania pedagogiki uniwersyteckiej – między naukami ścisłymi i naukami humanistycznymi. W: Wczoraj, dziś i jutro pedagogiki uniwersyteckiej w świetle twórczości Stefana Kunowskiego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010, s. 437-448.

Recenzje

a)     książek

• Recenzja książki dr Moniki Miczki-Pajestki: Podmiotowość człowieka w perspektywie nowoczesnej techniki dla Wydawnictwa ATH (2005).
• Recenzja książki dra Witolda Adamczyka Wychowanie do kreacji. Wybrane zagadnienia psychologii rozwojowej dla Wydawnictwa Akademii Techniczno-Humanistycznej (2006).
• Recenzja książki dra Zbigniewa Króla Platonizm matematyczny i hermeneutyka, Wydawnictwo IFiS PAN (2007).
• Recenzja wydawnicza książki dra Grzegorza Grzybka  Etyczne podstawy pracy socjalnej (Wydawnictwo ATH w Bielski-Białej 2007).
• Recenzja wydawnicza książki Celina Borzęcka , Kęty 2007 (red. St. Cader).
• Recenzja wydawnicza tomu 11 „Studiów Matematycznych Akademii Świętokrzyskiej” (2008).
• Recenzja wydawnicza książki Medzi modernou a postmodernou IV, Presov 2008.
• Recenzja wydawnicza książki Personalizmus a súčasnost I, Wydawnictwo Uniwersytetu w Presowie, Presov 2010.
• Recenzja wydawnicza książki Rozum i wiara – intelektualne i duchowe dziedzictwo Jana Kantego, Wydawnictwa Naukowe Beskidzkiego Instytutu Nauk o Człowieku, Kęty 2010.
• Recenzja wydawnicza książki Wokół rodziny. Wychowanie, kultura, społeczeństwo, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.

b)    artykułów

• Recenzja artykułu dra Krzysztofa Maślanki Pietro Mengoli i szeregi liczbowe. Prehistoria funkcji ζ Riemanna dla „Kwartalnika Historii Nauki i Techniki” (2004).
• Recenzja artykułu dra Krzysztofa Maślanki Hipoteza Reimanna. Refleksje na temat największej zagadki dla „Roczników Filozoficznych KUL-u (2004).
• Recenzja artykułu dra Krzysztofa Maślanki Riemann, Mertens i komputery dla „Kwartalnika Historii Nauki i Techniki (2004).
• Recenzja artykułu  dra Zbigniewa Króla Intuicja matematyczna i hermeneutyka: analiza intuicyjnego pojęcia wielościanu dla „Zagadnień Naukoznawstwa” (2005).
• Recenzja artykułu doc. dra hab. Krzysztofa Maślanki Zamieniony portret i fikcyjna stała matematyczna Adrien-Marie Legendre’a  po latach dla Kwartalnika Historii Nauki (2009).

c)     prac doktorskich i habilitacyjnych

• Recenzja pracy habilitacyjnej dra Grzegorza Grzybka  Etyczne podstawy pracy socjalnej (kolokwium: Uniwersytet w Preszowie, Preszów, luty 2007).
• Recenzja pracy doktorskiej Andreja Svrčeka  Antropologický prístup k riešeniu interkultúrnych konfliktov na Slovensku (obrona: Wydział Teologiczny Uniwersytetu w Trnawie, Bratysława, wrzesień 2008).
• Recenzja pracy doktorskiej Jakuba Bartoszewskiego Nicola Abbagnano filozofia możliwości (obrona: Wydział Nauk Społecznych UŚ, Katowice, wrzesień 2010).

Wróć